Spadek masy po odstawieniu alkoholu: ile kilogramów możemy stracić i z czego to wynika?

Napoje alkoholowe zawierają kalorie, ale nie zawierają składników odżywczych. Dlatego mówi się, że zawierają „puste kalorie”. Nie dość, że nie dostarczają organizmowi „paliwa”, mogą utrudniać utratę wagi. Odstawienie alkoholu to jeden z pierwszych kroków jaki warto zrobić, gdy próbujesz schudnąć. Zatem czy możliwy jest spadek masy po odstawieniu alkoholu?

Alkohol jest substancją toksyczną, która nie jest magazynowana w organizmie w taki sam sposób, jak białka, tłuszcze i węglowodany. Kiedy kalorie pochodzące z alkoholu są używane jako paliwo, zmniejsza to wykorzystanie przez organizm innych źródeł kalorii. Inaczej mówiąc, 1 gram alkoholu dostarcza 7,1 kcal (29 kJ) energii i jest to dodatek do energii pochodzącej z innych źródeł w diecie. Zwiększone spożycie energii przy spożywaniu alkoholu może z pewnością sprzyjać dodatniemu bilansowi energetycznemu i – ostatecznie – przyrostowi masy ciała.

Pobierz aplikację mobilną „Znaj Ryzyko” umożliwiającą obliczanie kaloryczności napojów alkoholowych. Aplikacja do pobrania w sklepach Google Play i Apple Store.

Jednocześnie wskazano, że nadmierne spożycie alkoholu jest trzecią najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów w Stanach Zjednoczonych (po paleniu i otyłości). Biorąc pod uwagę, że zarówno nadmierne spożycie alkoholu, jak i otyłość stanowią zagrożenie dla zdrowia publicznego, uzasadnione jest lepsze zrozumienie związku między spożyciem alkoholu a nadmierną masą ciała.

W 2015 roku, w publikacji „Current Obesity Reports”, zaprezentowano obszerny przegląd badań dotyczących alkoholu i utraty wagi. Łącznie przeanalizowano dane zebrane na przestrzeni ostatnich 30 lat. Wzięto na tapetę różne grupy etniczne i wiekowe z różnych krajów. Autorzy stwierdzili, że lekkie do umiarkowanego spożycie alkoholu (dwa drinki dziennie dla mężczyzn i jeden drink dziennie dla kobiet) nie było związane z otyłością. Upijanie się (definiowane jako picie pięciu lub więcej drinków jednorazowo) i intensywne picie (ponad cztery drinki dziennie dla mężczyzn i więcej niż trzy dla kobiet) były związane z przyrostem masy ciała i ryzykiem otyłości.

Wyniki badań

Aby zweryfikować tezę, czy wzorce spożycia alkoholu mogą mieć istotny wpływ na nadwagę i otyłość, przeanalizowano skutki upijania się. Wykazano, że ryzyko otyłości było o 70 proc. wyższe w grupie pijącej najciężej w porównaniu do grupy pijącej najlżej. Osoby te otrzymywały ≥ 75 proc. całkowitego dziennego spożycia kalorii z alkoholu w porównaniu z badanymi z grupy  najlżej pijących, w której < 24 proc. dziennego spożycia energii pochodziło z alkoholu w najcięższy dzień picia.

W przeglądzie zauważono również, że alkohol i przyrost masy ciała były silnie widoczne w niektórych grupach, zwłaszcza wśród nastolatków i osób starszych. Spożycie alkoholu było dodatnio związane z rozwojem tkanki tłuszczowej u dorastających dziewcząt, ale ujemnie u dorastających chłopców. Jednocześnie zauważono pozytywny związek między spożyciem alkoholu a ryzykiem nadwagi u dzieci w wieku 13–14 lat. Sugeruje to, że mogą istnieć różnice w metabolizmie alkoholu między grupami wiekowymi.

Sprawdzono również krótkoterminowy wpływ spożycia alkoholu na zachowania żywieniowe i kontrolę apetytu. Alkohol spożywany przed posiłkiem często wykazuje neutralny wpływ na spożycie lub zwiększa spożycie pokarmów, pomimo dodatkowej energii pochodzącej z alkoholu. Jak wspomniano, energia z alkoholu wydaje się być dodatkiem do energii z innych źródeł. Spożywanie alkoholu przed lub w trakcie posiłku nie wpływa na ilość spożywanego w nim pożywienia, pomimo zwiększania gęstości energetycznej posiłku. Wydaje się więc, że ludzie nie rekompensują dodanej energii z alkoholu w krótkim okresie, a alkohol wydaje się mieć niewielki wpływ na uczucie sytości. Alkohol może w rzeczywistości stymulować spożycie pokarmu, jednak lekkie lub umiarkowane spożycie alkoholu jest mało prawdopodobne jako czynnik ryzyka otyłości. Jednocześnie zauważono, że alkohol wpływa na ważne hormony związane z uczuciem sytości i ośrodkowe szlaki neurologiczne – zauważono wyuczone schematy, np. sięganie po jedzenie po spożyciu alkoholu.

Kilku badaczy wywnioskowało, że alkohol hamuje utlenianie tłuszczów, co sugeruje, że częste spożywanie alkoholu może prowadzić do oszczędzania tłuszczu, a tym samym do zwiększenia tkanki tłuszczowej w dłuższej perspektywie, czyli do otyłości. Zasugerowano również, że osoby, które często piją umiarkowane ilości alkoholu, mogą prowadzić umiarkowany tryb życia, w którym aktywność fizyczna i spożycie pokarmu są przez dłuższy czas modulowane w celu dostosowania do spożycia alkoholu.

Podsumowanie

Czynniki, które mogą wyjaśniać sprzeczne wyniki między spożyciem alkoholu a masą ciała są wypadkową wielu czynników (np. płci, rodzaju, częstotliwości i ilości spożywanego alkoholu, wzorców picia, poziomu aktywności fizycznej, nawyków związanych ze snem, objawów depresji, problemów psychospołeczny, chorób przewlekłych, zażywanych leków, skłonności do tycia itp.). Natomiast umiar w spożyciu alkoholu jest, obok zdrowego trybu życia, profilaktyką otyłości.

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4338356/
„Weight Loss and Alcohol: Should You Quit Drinking to Lose Weight?” – https://share.upmc.com/
Fot: I Yunmai, Unsplash.com