Rodzice z zaburzeniami używania alkoholu często są stygmatyzowani przez otoczenie, a finalnie -bardziej narażeni na dyskryminację i nierówności zdrowotne. Z powodu uzależnienia rodziców nierzadko napiętnowane są także dzieci. Mogą czuć się niewidzialne, zawstydzone, odizolowane i zapomniane. Działania na rzecz języka skoncentrowanego na osobie w odniesieniu do problemów związanych z alkoholem i innymi substancjami doprowadziły do zmiany terminologii. Jednakże, pomimo długiej historii stygmatyzujących, obraźliwych, etykiet, dzieci oraz młodzież zostały pominięte w inicjatywach językowych. Kluczowym zatem jest wprowadzenie różnego rodzaju działań w celu dokonania znaczących zmian w tym obszarze, a tym samym poprawy jakości życia oraz zmniejszenia stygmatyzacji dzieci rodziców zmagających się z uzależnieniem od alkoholu.
Dzieci rodziców z zaburzeniami związanymi z używaniem substancji zostały wykluczone z rozważań o stygmatyzującym języku. Historycznie były określane jako „dzieci alkoholików”, „dorosłe dzieci alkoholików” lub „dzieci rodziców nadużywających substancji”. Wszystko to utrwala piętno zarówno rodzica, jak i dziecka. Stygmatyzacja dzieci rodziców z zaburzeniami związanymi z używaniem substancji, w szczególności alkoholu, ma głębokie korzenie, sięgające do modelu choroby rodzinnej. Uzależnienie zostało określone jako „choroba rodzinna”, w której wszyscy członkowie rodziny zmagają się z własną chorobą, wchodzącą w interakcje z chorobami innych członków. W związku z tym powstało wiele problematycznych terminów, takich jak rodziny alkoholików, dziecko alkoholika czy Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA).
Dzieci rodziców zmagających się z uzależnieniem jednocześnie często doświadczają samodyskryminacji i stygmatyzacji, a także uprzedzeń ze strony rówieśników, nauczycieli, źródeł medialnych i innych dorosłych. Ponadto często mają napięte relacje rodzicielskie, doświadczają ambiwalencji wobec rodziców, czując się kochane, a zarazem zaniedbywane. Niestety często brak im profesjonalnego wsparcia, choć pomogłoby ono z pewnością zrozumieć im emocje, sytuację w jakiej się znalazły oraz poznać czynniki stresujące. Dlatego też względy językowe dla dzieci rodziców zmagających się z uzależnieniem mogłyby poprawić wyniki behawioralne i zdrowotne.
Czym więc jest język skoncentrowany na osobie?
Przestarzałe zwroty językowe do opisywania osób z zaburzeniami związanymi z używaniem substancji, w tym od alkoholu, przyczyniają się do większej stygmatyzacji, powstawania barier w opiece zdrowotnej i gorszych wyników leczenia u osób dotkniętych tym zaburzeniem. W ostatnich latach przeprowadzono szereg kampanii, których celem było wykorzystanie języka skoncentrowanego na osobie. Inicjatywy te powodują przekonanie, że tożsamość powinna koncertować się wokół danej jednostki, a nie na uzależnieniu występującemu w rodzinie. Język skoncentrowany na osobie poprawia wyniki leczenia i zmniejsza stygmatyzację.
Za bardzo trafne należy uznać założenie, że użycie języka skoncentrowanego na osobie prawdopodobnie zmniejszyłoby stygmatyzację i poprawiło wyniki u dzieci rodziców z zaburzeniami używania alkoholu i innych substancji. Zaleca się, by czasopisma naukowe, pracownicy służby zdrowia, wykładowcy, pracownicy szkolnictwa, badacze czy media monitorowały i egzekwowały profesjonalne standardy języka skoncentrowanego na osobie, zaangażowały się we wdrożenie szkoleń oraz zachęcały do używania języka skoncentrowanego na osobie. Należy bezwzględnie zadbać o to, by przestrzegać spójnej, niestygmatyzującej terminologii, odnosząc się do dzieci rodziców z zaburzeniami związanymi z używaniem alkoholu i innych substancji, w celu osiągnięcia poprawy i zwiększonego komfortu ich funkcjonowania.
W „Słowniku uzależnień” (2021) autorzy postulują, by historyczny zwrot „dziecko alkoholika” zastępować sformułowaniem „członek rodziny osoby z uzależnieniem”.
Źródła:
Bujalski, J. Klingemann, Słownik uzależnień, Warszawa, IPiN 2021
Language considerations for children of parents with substance use disorders, 2023
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz